بهسازی کالبدی_ محیطی بافت مرکزی شهر با رویکرد توسعه شهری پایدار (نمونه موردی: بافت مرکزی شهر خرم آباد)

مراکز شهرها با سابقه  قدیمی، به دلیل مرکزیت جغرافیایی، سهولت دسترسی، مرکزیت ثقل اقتصادی و ویژگی­های تاریخی _ فرهنگی دارای پتانسیل بالقوه بالایی  می­باشند؛ علی­رغم ویژگی­های مثبت قسمت مرکزی شهرها، بافت آنها از لحاظ مشکلات کالبدی(فرسودگی)،  زیست محیطی، درهم پیچیدگی بافت و ضعف زیرساخت­ها رنج می­برند .یکی از مراکز شهری با چنین مشخصه­ای مرکز شهر خرم­آباد می­باشد. بافت هسته مرکزی این شهر عمدتاَ فرسوده است و نیاز به اقدامات ساماندهی و بهسازی دارد. هدف اصلی این تحقیق با توجه به وسعت دامنه مشکلات این بافت­ها، رسیدن  به اهداف توسعه پایدار در بهسازی آن می­باشد. در همین راستا، تحقیق حاضر به چگونگی تحقق ابعاد کالبدی و محیطی توسعه پایدار در بهسازی بافت­های هسته مرکزی شهر خرم­آباد پرداخته است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش ، توصیفی­_ پیمایشی می­باشد و نحوه جمع­آوری اطلاعات در بخش معرفی مفاهیم اولیه از روش کتابخانه­ای و در بخش جمع­آوری مستندات از طریق مطالعات میدانی(پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) است. جامعه  آماری مورد نظر، ساکنین قسمتی از بافت هسته مرکزی شهر خرم­آباد با جمعیتی بالغ بردو­هزارو 797 نفر می­باشد. با توجه به بررسی ویژگی­های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی محدوده  مورد مطالعه و تجزیه­و­تحلیل اطلاعات از روش ترکیبیahp-swot ، نتایج به دست آمده از ارزیابی نهایی عوامل swot در چارچوب مدل ahp نشان می­دهد که در گروه نقاط قوت، وجود عنصر تاریخی با­ارزش(وزن نهایی، 272/0)، وجود محور فعالیت در راستای خیابان­های امام خمینی و شهدا (وزن نهایی، 176/0) و امکان دسترسی آسان به سایر نقاط شهر (وزن نهایی، 134/0) به ترتیب مهمترین نقاط قوت و پایین بودن کیفیت ابنیه (وزن نهایی،206/0)، ریزدانگی قطعات (وزن نهایی، 161/0) و وجود معابر تنگ و نفوذناپذیر (وزن نهایی،135/0) به ترتیب مهمترین نقاط ضعف هستند. در عین حال پتانسیل بالای فضاهای بایر (وزن نهایی، 239/0)، پتانسیل ایجاد فضاهای تفریحی _ گردشگری (وزن نهایی، 183/0) و تاریخی بودن حوزه فراگیر و ارتقای فرهنگی (وزن نهایی، 139/0) به ترتیب مهمترین فرصت­های محدوده  مورد مطالعه، همچنین بی­توجهی به تغییر محله برای انطباق با نیازهای روز (وزن نهایی، 266/0)، نا­امنی و نفوذ­ناپذیری معابر (وزن نهایی، 194/0) و تعریف نشدن فضای باز عمومی در محله­ها (وزن نهایی، 143/0) از جمله مهمترین تهدیدهای محدوده مورد نظر به شمار می­آیند. به طور کلی نتایج تحقیق بیانگر آن است که مشکلات کالبدی و پس از آن، به ترتیب مشکلات زیست­محیطی، معضلات اجتماعی، معضلات اقتصادی، مدیریتی بیشترین درصد معضلات را به خود اختصاص داده است. همچنین در بررسی ابعاد کالبدی، پایین بودن کیفیت ابنیه، ریزدانگی قطعات و نفوذناپذیری معابر از جمله مهمترین مشکلات بافت مورد مطالعه است. بر­اساس تحلیل­های نهایی در این پژوهش، پیشنهادهای اساسی به منظور بهره­برداری از این قوت­ها ، فرصت­ها، کاهش ضعف­ها و تهدیدات  در قالب راهبرد­های رهگشای مدل swot برای بهسازی بافت فرسوده  مرکزی  شهر خرم­آباد در متن مقاله به تفصیل بیان می­شود که در آنها از مؤلفه­های توسعه پایدار شهری بهره گرفته شده است. در بحث توسعه پایدار هدف، رسیدن به شهری پایدار است و توسعه شهری در صورتی پایدار خواهد بود که کیفیت بالایی از زندگی را برای تمام ساکنانش ارائه دهد و بدین منظور در راستای ارتقای کیفیت زندگی بر بهسازی با راهبردهای ارائه شده به عنوان راهنمای تصمیمات، ابزار عمل برنامه­ریزی و ایجاد کننده  ارتباط میان عوامل تصمیم سازی، تصمیم گیری و اجرا تأکید شده است.